Lean als verbetertechniek in de productie

In de afgelopen twintig jaar zijn er in de productie verschillende begrippen voorbijgekomen. Termen gericht op planning zoals Manufacturing Resource planning (MRP), Enterprise Resource Planning (ERP), Just in Time (JIT) en meer recent het begrip ‘lean’. Het uitvoeren van een verbetermethode zoals ‘lean’ kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven.

Lean dreigt een buzzword te worden en wordt te pas en te onpas gebruikt als een kwaliteitskenmerk van een (software)oplossing, maar wat is ‘lean’ eigenlijk?

Lean is een methode om producten en processen te verbeteren. In feite is ‘lean’ een vervolg op een andere verbetermethoden zoals Kaizen en Six Sigma. ‘Lean’ en ‘agile’ worden vaak in een adem genoemd omdat het wendbaar maken van een organisatie vaak het doel of gevolg is van de ‘lean’ processen.

Lean in vijf stappen

De kern waar het om draait bij ‘lean’ is dat de onderneming in de processen uitsluitend waarde voor de klant aan het product op dienst toevoegt. In de praktijk komt dit neer op het volgen van vijf stappen:

Waardebepaling: Wat is de waarde in de ogen van de klant?

Waarde creatie: Op welk punt in het proces creëren we deze waarde?

Waarde stroom: Elimineer verspilling en verkort doorlooptijd waardestroom

Productselectie: Elimineer producten of processen zonder directe waarde

Continueren: Voorkom dat verspillingen in het proces terugkomen 

De bovenstaande stappen lijken eenvoudig maar om hierdoor het proces verbeteren is een behoorlijke opgave. Dit vereist discipline en commitment van alle medewerkers.

Het bijzondere van ‘lean’ is dat de gehele waardeketen in het verbeterproces wordt meegenomen. Het doorlichten van de Value Stream Map (VSM), vanaf de grondstof tot het gebruik door de klant, is een belangrijke eerste stap in het proces.

‘Lean’ draagt bij aan verbetering van de concurrentiepositie

Het ultieme resultaat van ‘lean’ is het moment dat de klant de producten en diensten uit de organisatie wil trekken (pull) in plaats van productieorders die de werkvloer worden ingedrukt (push). Bij het pull-systeem kan de productie pas een nieuwe order starten als het product is afgeleverd. Uiteraard is een dergelijke verandering een complex proces. Het uitvoeren van een verbetermethode zoals ‘lean’ kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven.

Lean in andere sectoren

Lean is overigens niet alleen voor productiebedrijven interessant. Distributiebedrijven als Centraal Boekhuis, DHL en TNT hebben het ‘lean’-concept al enige tijd ingevoerd in hun logistieke processen. Ook de gezondheidszorg is bezig met ‘lean’. Met het project ‘Sneller Beter’ wordt de behandeling van patiënten in ziekenhuizen van diagnose tot genezing sneller afgerond. Een mooi voorbeeld hoe uit de industrie afkomstige verbeteringen zijn vertaald naar de dienstverlening.

Risico’s

De looptijd van het ‘lean’-proces is daardoor vaak langer dan gedacht. Door ons ’poldermodel’ duren  ingrijpende besluiten vaak lang. Oorzaak van een mislukte invoering van ‘lean’ ligt ook vaak aan het ontbreken van steun door leidinggevenden en kortetermijndenken.

Exact biedt structuur in ‘lean’-processen

Om een verbetermethode te laten slagen zijn verbetertools belangrijk. Een verzameling van deze losse tools werd in de jaren ‘80 van de vorige eeuw de ‘Kaizen-paraplu’ genoemd. Hierin staan zaken als werkplekdiscipline, samenwerking afdelingen maar ook robots en automatisering.

Zoals eerder genoemd is ‘lean’ inmiddels een integrale verbetermethode. Automatisering speelt sinds 1980 een steeds belangrijkere rol in bedrijfsprocessen. Exact Synergy en Globe bieden als automatiseringsoplossing structuur in de ‘lean’-processen, waardoor samenwerking, klantgericht werken, kwaliteitsverbetering en verbetering van de productiviteit worden geborgd.      

Technische ondersteuning zoals het inzetten van software is absoluut nodig bij de uitvoering van ‘lean’-processen. Maar het allerbelangrijkste is de bedrijfsbrede wil om te verbeteren door te veranderen. Cruciaal hierbij is het omzetten van de ‘mindset’ naar denken vanuit de klantvraag en hiervoor continue in elk facet op orde zijn.

Dank aan Hessel Visser voor zijn inspirerende Nyenrode college op 15-11-2017