Omdenken: ketensamenwerking in de Supply Chain

Samenwerking binnen de Supply Chain

Tijdens of vlak na een crisis is omdenken een veel gehoorde kreet. Tijd voor reflectie en de nieuwe werkelijkheid. Maar geldt dat ook voor de Supply Chain? En wat kan IT bijdragen? Advisie neemt je mee in de mogelijkheden van samenwerking, duurzaamheid en ethiek in de Supply Chain. En ja, ook op het gebied van Finance is er met omdenken nog veel te winnen!

Verandering van tijdperk in de logistiek

Samenwerking in de Supply Chain is geen kwestie van “het economisch belang even niet vooropstellen”, sterker nog, samenwerking in de supply chain is een krachtig middel om kosten te besparen. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat deze vorm van samenwerking door medewerkers als leuker en duurzamer wordt ervaren.   

Volgens Jan Rotmans (hoogleraar Erasmus Universiteit Rotterdam) leven we niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk, en kantelt de samenleving naar een decentrale, van onderop gestuurde netwerksamenleving. Deze transitie is volgens hem onomkeerbaar. Het gaat over een fundamentele omslag in denken, organiseren en handelen. Technologie is hierin noodzakelijk maar juist persoonlijke transitie, geduld en vertrouwen zijn belangrijk. Geldt dit ook voor de Supply Chain? 

Ja, de noodzaak van ketensamenwerking in de Supply Chain werd dit jaar pijnlijk duidelijk door de Suez blokkade. Iedere dag dat het Suezkanaal geblokkeerd was, raakte er 9 miljard dollar aan goederen vertraagd. Ad hoc werd er een ‘Suez-overleg’ opgezet, een overlegorgaan om terminals te ondersteunen bij de afhandeling van de vertraagde containerschepen. Het overleg leidde tot een beter gebruik van de bestaande infrastructuur buiten de terminals, iets wat met ketensamenwerking al veel eerder was gerealiseerd. Door gebrek aan onderlinge communicatie zijn de gevolgen nu nog merkbaar.

Lange termijn denken in de Supply Chain

Als ketensamenwerking zo’n krachtig middel is, waarom wordt dit dan niet vaker en beter toegepast in de Supply Chain? Het antwoord is: korte termijn denken en gebrek aan vertrouwen.

Bedrijven zijn hun echte missie vaak vergeten, al staat het statement nog zo prominent op hun website. Ze concentreren zich vaak toch op zoveel mogelijk winst maken. Dit kan door aan de inkoopkant leveranciers “uit te knijpen” en aan de productiekant aan kwaliteit in te leveren. Op korte termijn kan dit het gewenste financiële resultaat opleveren, maar als bedrijven zich op hun missie richten, brengt dit op de lange termijn meer continuïteit en logischerwijs zou dit ook het resultaat ten goede komen.

Streven voor Customer Excellence in de keten

In de Supply Chain van toeleverancier, fabrikant, groothandel en retailer is er sprake van tegengestelde belangen en is de coördinatie tussen autonome organisaties een uitdaging. Zelfs binnen de bedrijfsmuren is vaak het lastig om de interne Supply Chain (inkoop-verkoop) op één lijn te krijgen.

Voor het creëren van een gezamenlijk gevoel voor verlies, winst en risico is een andere vorm van communicatie nodig, een cultuur van openheid, transparantie en onderling vertrouwen. De partijen stellen zich kwetsbaar op zodat eventuele problemen breed worden gedeeld en samen worden opgelost. 

Volgens Jack van der Veen (hoogleraar Supply Chain management Nyenrode) is Operational Excellence niet meer bruikbaar in de Supply Chain en moeten we Customer Excellence nastreven. Het uitgangspunt hierbij is dat de Supply Chain altijd klantgericht is. Maar hoe werkt dat?

Ketensamenwerking in de praktijk

Het werken op basis van vertrouwen is een absolute voorwaarde voor ketensamenwerking. Daarnaast spelen begrippen als ‘eerlijk’, ‘integer’, ‘transparant’ en ‘open’ een grote rol. Maar er is ook ketenregie nodig; gezag in plaats van macht en informatiedeling moet gefaciliteerd worden.
 
Informatie delen door digitalisering (Supply Chain portal) geeft bij lange termijn relaties een win-win situatie, met name door leereffecten, waardoor voortdurende procesverbetering kan plaatsvinden. Op deze manier wordt ook verspilling (kosten-inspanning) tegengegaan. 

Binnen de klassieke verhoudingen moet de opdrachtnemer de opdracht van de opdrachtgever uitvoeren en streven beide partijen hun eigen belang na. Omdat er sprake is van informatie-symmetrie (opdrachtnemer heeft meeste kennis en informatie) is de opdrachtnemer in het voordeel en kan beslissingen nemen waarbij het risico voor rekening van opdrachtgever is, zonder dat deze dit kan doorzien. Om dit te voorkomen kan de opdrachtgever aanbesteden om de beste deal te krijgen, contracten opmaken waarin alles wordt vastgelegd en contractmanagement uitvoeren om opdrachtnemer te controleren en aan de afspraken te houden. 

Bij ketensamenwerking op de lange termijn zijn deze zaken niet nodig. Uiteraard moeten er afspraken gemaakt worden, maar door transparantie en het gezamenlijke (klantgerichte) doel kunnen partijen, die niet gelijk maar wel gelijkwaardig aan elkaar zijn, een efficiency slag maken.

Een concreet voorbeeld is een fabrikant die met behulp van een Supply Chain portal zowel zijn toeleveranciers als vaste klanten (groothandel) inzicht geeft in zijn logistieke processen. Door deze ketensamenwerking is er sprake van een efficiencyverbetering voor alle partijen en is er ook focus om de retailer en/of consument sneller en beter te kunnen bedienen. Een win-win-win situatie.